Yerba mate – właściwości, parzenie, działanie

Jeśli mówiąc “yerba mate” myślisz: “taka herbata, którą Wojciech Cejrowski pije na pokaz”, to trzeba przenieść Cię na ulice Buenos Aires i pozwolić obserwować. Najpierw przejdzie grupka osób z termosami, potem zauważysz spacerujące pary z tykwami w rękach, a gdy będziesz chciał coś kupić, pani w sklepie będzie musiała najpierw odstawić swój napar, żeby coś Ci podać. Poznaj yerba mate – właściwości, parzenie i działanie.

W Argentynie, Urugwaju, Paragwaju i południowej Brazylii zwyczaj picia yerba mate jest tak powszechny i zakorzeniony, że ludzie tam nie zdają sobie sprawy, że jest to coś niespotykanego poza ich krajami.

Yerba mate – czyli nie tylko Cejrowski

Yerba mate – Czy oni to naprawdę piją?

Kiedy wjeżdżasz do Argentyny, widok ludzi pijących yerba mate przenika Twoje oczy. Wszędzie. Urzędnicy graniczni jedną ręką podtrzymują naczynie z napojem, a drugą wbijają pieczątkę do paszportu.

Kierowcy autobusów w Paragwaju popijają mate przez cały czas jazdy, a kiedy trzeba zmienić bieg, osoba, która siedzi najbliżej nich, odbiera im tykwę, napełnia naczynie ponownie i podaje kierowcy.

W Urugwaju witano nas z termosem pod pachą i poprzez uścisk “na niedźwiedzia”, bo ręce były zajęte trzymaniem naczynia z yerba mate.

W tych krajach picie yerby stało się częścią kultury i spełnia funkcję socjalną. Jeśli chce się z kimś pogadać, zaprasza się go na mate. Jest w tym wszystkim idea bycia razem i dzielenia się, dlatego zawsze pije się z jednego naczynia. Jedna osoba pije do końca, potem przekazuje tykwę osobie napełniającej, a ta po zalaniu wodą podaje to kolejnej osobie.

Yerba mate – termos i bombilla

Yerba mate – przygotowanie

Yerba mate to napój z liści yerby, czegoś podobnego do zielonej herbaty, ale znacznie mocniejszego i pobudzającego jak kawa. Pokruszone liście ostrokrzewu paragwajskiego można zalać ciepłą lub zimną wodą, trzeba uważać, żeby nie był to wrzątek, bo wtedy w mate czuć smak spalonej yerby. Paragwajczycy w czasie upałów czasami dodają do tego lodu lub soku pomarańczowego, natomiast dzieci często piją ten napój z cukrem. Wynalazek z sokiem wprowadzili imigranci z Rosji, którzy nie mogli przyzwyczaić się do charakterystycznego smaku. Stąd nazwa – mate ruso.

Zwyczaj picia yerba mate pochodzi z Paragwaju, ale znany jest dopiero od czasów, kiedy przybyli tam jezuiccy misjonarze. Miejscowi indianie Guarani znali właściwości ostrokrzewu paragwajskiego, ale to dopiero mnisi opracowali technikę przygotowania mate.

Yerba mate – parzenie

Zestaw do yerba mate – termos, tykwa i bombilla

Zestaw do yerba mate obejmuje specjalną czarkę, do której wsypuje się susz z liści oraz bombillę, rurkę, przez którą pije się napój. Czarka może być wykonana z owocu tykwy, bawolego rogu, albo drewna palo santo. Do tego zawsze ma się przy sobie termos z wodą, którą wlewa się do czarki. Nie mieści się tam zbyt wiele, więc co chwilę trzeba napełniać ją ponownie.

Yerba mate – różne rodzaje naczyń (m.in. tykwa)

Cały ten wielki i nieporęczny zestaw każdy szanujący się Argentyńczyk czy Urugwajczyk ma stale przy sobie. Jeżeli idziesz na zakupy, bierzesz do jednej ręki termos z przyczepioną tykwą, jeżeli idziesz spotkać się z przyjaciółmi, bierzesz cały zestaw i dzielisz się z nimi, jeżeli potrzebujesz do pracy obu rąk, trzymasz termos pod pachą i podświadomym, wyuczonym ruchem barku napełniasz naczynie z yerba mate i popijasz przez cały dzień.

Yerba mate – termos i bombilla

Jeżeli jesteś akurat w samochodzie i skończyła ci się yerba, nic się nie martw. Możesz zjechać na najbliższą stację benzynową i najczęściej bezpłatnie napełnić swój termos. Podobno często pije się nawet 4 litry tego napoju dziennie.

Automat do yerba mate, Argentyna

Właściwości yerba mate

Główną zaletą yerba mate jest zdolność podtrzymywania organizmu na wysokich obrotach – jest się trochę nabuzowanym, a ponadto skoncentrowanym, uspokojonym i zadowolonym.

Poza tym zabija poczucie głodu – nasz urugwajski kolega mógł np cały dzień pić tylko yerba mate, a pierwszy posiłek jeść koło północy.

Yerba mate, Urugwaj

Yerba mate w Polsce

Czasy, kiedy yerba mate było egzotycznym, nieznanym towarem, już dawno minęły. Do wyboru są sklepy internetowe oraz różnego rodzaju sklepy z herbatą. Wprawdzie te gatunki, które w Argentynie można kupić za marne kilka pesos, u nas sprzedaje się jako szlachetne, ale zarówno susz, jak i tykwy i bombille, są już u nas tanie. Można nawet wybrzydzać – taragui, pajarito, rosamonte – różne naczynia, różne bombille – jest wszystko.

Mała uwaga – jeśli już się zdecydujemy, yerba mate trzeba pić codziennie (zwłaszcza przy piciu z tykwy). Powód jest prosty – jeżeli naczynie nie jest regularnie wilgotne, to albo wysycha i pęka, albo wkrada się w nie nieprzyjemny nalot.

Yerba mate

Jak smakuje yerba mate?

Z yerba mate jest jak z kawą – na początku nie smakuje. Smak jest gorzki, intensywny, przytłacza i odrzuca, zwłaszcza jeśli przygotuje się napój niewłaściwie. Nie smakuje zwłaszcza kilka pierwszych zalań suszu. Potem smak staje się łagodny i przyjemny. Ale w samym wsysaniu mate jest coś takiego, co powoduje, że pijemy dalej. A kiedy piątego poranka przygotowanie yerba mate będzie pierwszą czynnością, jaką danego dnia zrobimy, będziemy się zastanawiać, dlaczego wcześniej nam to nie smakowało.